یبوست بعد از زایمان از عوارض شایعی است که بسیاری از مادرانی که به تازگی صاحب فرزند شدهاند آن را تجربه میکنند و این عارضه تحت تاثیر عوامل مختلف مانند تغییرات هورمونی، درد و ناراحتی ناشی از زایمان، مصرف داروهای ضد درد و رژیم غذایی نامناسب رخ میدهد و توجه به عادات تغذیهای بعد از زایمان و مصرف مایعات کافی در روند بهبودی یبوست بعد از زایمان نقش بسیار مهمی دارد و به کوتاه شدن دوره درمان کمک خواهد کرد.
علت یبوست بعد از زایمان
یبوست بعد از زایمان با بروز مشکل در هنگام اجابت مزاج، مدفوع سفت و ایجاد درد و ناراحتی هنگام دفع همراه است و این عارضه میتواند تجربهای ناخوشایند باشد برای فردی که تازه زایمان کرده و در تلاش برای بازگشت به روند عادی زندگی است، علل و عوامل مختلفی که در بروز این مشکل دخیل است عبارتند از:
- کم آب شدن بدن (Dehydration) از علل بروز یبوست پس از زایمان است.
- تغییرات هورمونی حین بارداری و بعد از زایمان نیز در بروز این عارضه دخیل است و بعد از زایمان سطح پروژسترون در بدن بالا میماند که با کند شدن حرکات روده و بروز یبوست در ارتباط است.
- از دیگر علل بروز یبوست میتواند رژیم غذایی نامناسب و عدم مصرف فیبر کافی باشد.
- بعد از زایمان نیاز به استراحت دارید و کاهش تحرک و فعالیت بدنی نیز از دیگر پارامترهای دخیل در ایجاد یبوست است.
- تولد نوزاد با تغییراتی که در سبک زندگی شما ایجاد میکند و مسئولیتی که به عنوان والدین بر عهده شما قرار میدهد میتواند با چالشها و استرسهایی همراه باشد که سبب تشدید مشکل یبوست گردد.
- تغییرات ایجاد شده در حین زایمان طبیعی و کشیدگی عضلات کف لگن بر عضلات راست روده تاثیر گذاشته و سبب تجمع مدفوع در دستگاه گوارش میگردد.
- مصرف داروهای ضد درد حین زایمان و روزهای اولیه بعد از آن، از دیگر علل کاهش حرکات روده و ایجاد یبوست است.
- هموروئید بعد از زایمان طبیعی که با تورم و التهاب وریدهای راست روده همراه است از دلایل اضطراب و ممانعت از دفع است که خود یبوست بعد از زایمان را تشدید میکند.
- زایمان واژینال ممکن است با پارگی پرینه همراه باشد، این مشکل با درد هنگام دفع و اجتناب از اجابت مزاج در بروز یبوست نقش دارد.
بروز یبوست در زایمان طبیعی بیشتر است یا سزارین؟
بروز یبوست هم در زایمان طبیعی و هم سزارین مشاهده میشود و علل بروز این مشکل بسته به شرایط بدنی مادر و سبک زندگی او بعد از زایمان متغیر بوده و در هر دو روش زایمان ممکن است رخ دهد.
مدت زمان بهبودی یبوست بعد از زایمان
در بیشتر افراد یبوست بعد از زایمان مدت زیادی طول نمیکشد و با گذشت چند روز تا یک هفته و طی سازگار شدن بدن با تغییرات بعد از زایمان، این مشکل نیز رفته رفته بهبود مییابد.
روشهای درمان یبوست بعد از زایمان
روشها و راهکارهای خانگی زیادی برای بهبود و درمان یبوست پس از زایمان وجود دارد.
- مایعات و آب کافی بنوشید، مصرف ۸ تا ۱۰ لیوان آب با هیدراته نگه داشتن بدن به دفع راحتتر کمک میکند.
- مواد غذایی حاوی فیبر بالا مانند سبزیجات، میوهها و غلات سبوسدار را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
- استراحت کافی داشته باشید، برای این منظور میتوانید از کمک اطرافیان خود استفاده کرده و زمان استراحت کافی را به خود اختصاص دهید.
- به منظور بهبود یبوست بعد از زایمان، از مواد غذایی ملین مانند آلو خشک در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
- هر چند در روزهای اولیه برای بهبودی و بازیابی توان خود نیازمند استراحت هستید، ولی سعی کنید تحرک کافی داشته باشید، میتوانید از پیاده روی سبک شروع کنید. بسته به نوع زایمان برای شروع ورزش با پزشک خود مشورت کنید.
- هنگام دفع سعی کنید زیر پای خود از چهار پایه استفاده کنید.
- تکنیکهای تنفس و تمرینات آرامبخش را به منظور کنترل و مدیریت استرس خود استفاده کنید.
- در رابطه با مصرف داروهای ملین با پزشک خود مشورت نمایید.
جلوگیری از یبوست بعد از زایمان
قبل از بروز یبوست بعد از زایمان، میتوان با رعایت برخی نکات تا حد زیادی از بروز این مشکل پیشگیری کرد، تغذیه دوران نقاهت بعد از زایمان نقش بسیار کلیدی در پیشگیری از این عارضه دارد و طبق توصیه کالج آمریکایی متخصصین زنان و زایمان (ACOG) لازم است روزانه ۲۵ گرم فیبر در برنامه غذایی قرار گیرد , این مقدار فیبر میتواند از گروههای مختلف غذایی شامل میوه، سبزیجات، غلات کامل، لوبیا، آجیل و دانهها تامین گرددt علاوه بر این آجیل و دانهها، دارای چربی سالم هستند که در روان شدن حرکات روده و جلوگیری از یبوست بعد از زایمان مفید هستند.
سوالات متداول
روشهای درمانی خانگی در بیشتر موارد در بهبود یبوست موثر هستند. در صورت عدم بهبود با این روشها و تداوم آن و همراهی با علائم دیگر مانند درد و نفخ شدید لازم است پیگیری درمانی انجام گیرد.
مصرف چربیها و روغنهای سالم مانند روغن زیتون با بهبود حرکات رودهای، در رفع یبوست مفید و موثر است.
گیاه خاکشیر یکی از درمانهای طب سنتی برای بهبود یبوست است. مصرف این گیاه در بهبود عملکرد دستگاه گوارش موثر است. برای این منظور باید مقداری خاکشیر را در آب گرم ریخته و هنگام صبح و شب استفاده گردد.
در نهایت…
یبوست از عوارض شایع بعد از زایمان است و عوامل مختلف مانند تغییرات هورمونی، رژیم غذایی نامناسب، مصرف داروهای ضد درد، استرس، هموروئید و نداشتن تحرک کافی میتوانند در بروز این عارضه نقش داشته باشند و در بیشتر افراد روشهای درمانی خانگی در بهبود یبوست بعد از زایمان اثر گذار بوده و بعد از چند روز شاهد بهبود این عارضه خواهید بود.
توصیه میشود آب و مایعات کافی مصرف کنید و در کنار آن مواد غذایی حاوی فیبر را در رژیم غذایی خود بگنجانید و تحرک کافی به همراه استفاده از تکنیکهای کنترل استرس نیز میتواند در بهبود یبوست مفید باشد.