تا به حال در مورد جراحی ای شنیدهاید که بتواند فیبروم های رحم را بدون نیاز به برداشتن کل رحم از بین ببرد؟ این دقیقا همان کاری است که میومکتومی انجام میدهد، میومکتومی از جمله روش های جراحی مؤثر برای درمان فیبروم های رحم است که با هدف حفظ باروری و ساختار رحم انجام میشود و این عمل به کاهش علائمی مانند خونریزی شدید قاعدگی، درد لگن یا فشار بر مثانه کمک میکند، اما چه زمانی نیاز به انجام میومکتومی است؟ و چه روش هایی برای انجام آن وجود دارد؟ در ادامه با جزئیات بیشتری آشنا میشویم.
علت انجام جراحی میومکتومی
میومکتومی جراحی ای است که برای برداشتن فیبروم های رحم انجام میشود، فیبرومها، توده های غیرسرطانی هستند که در دیواره رحم رشد میکنند و در برخی موارد علائمی مانند خونریزی شدید قاعدگی، درد لگنی، فشار بر مثانه یا روده و مشکلات باروری ایجاد میکنند و دلایل اصلی انجام جراحی میومکتومی عبارتند از:
خونریزی شدید قاعدگی
یکی از شایع ترین دلایل انجام میومکتومی، خونریزی غیرطبیعی و سنگین در دوران قاعدگی است و فیبروم ها با افزایش سطح داخلی رحم یا تحریک بافت رحم، باعث میشوند خونریزی شدیدتر و طولانیتر از حالت طبیعی شود، این وضعیت در برخی زنان منجر به کم خونی، ضعف، خستگی مزمن و حتی نیاز به تزریق خون میگردد و در چنین شرایطی، میومکتومی با برداشتن فیبرومها حجم خونریزی را کاهش داده و چرخه قاعدگی را به حالت طبیعی بازمیگرداند.
درد و فشار لگنی
رشد فیبروم ها در رحم باعث فشار بر اندام های اطراف مانند مثانه، روده یا اعصاب لگنی میشود و این فشار احساس سنگینی، درد مزمن در پایین شکم یا کمر و حتی تکرر ادرار ایجاد میکند، گاهی نیز فیبروم های بزرگ باعث ناتوانی در انجام فعالیت های روزمره میشوند و جراحی میومکتومی با برداشتن این تودهها، درد و فشار لگنی را برطرف میکند.
ناباروری یا سقط جنین مکرر
برخی فیبروم ها با تغییر شکل رحم یا انسداد لوله های فالوپ، مانع از بارداری میشوند یا باعث سقط های مکرر در اوایل بارداری میگردند، میومکتومی به زنان در سنین باروری کمک میکند تا با اصلاح ساختار رحم، شانس بارداری موفق افزایش یابد و این جراحی گزینه ای مناسب برای کسانی است که قصد حفظ توان باروری خود را دارند و نمیخواهند رحم برداشته شود.
رشد فیبروم یا افزایش اندازه رحم
در برخی موارد، فیبروم ها به حدی رشد میکنند که باعث بزرگ شدن قابل توجه رحم و برآمدگی در ناحیه شکم میشوند و این تغییر ظاهری باعث ناراحتی فیزیکی یا کاهش اعتماد به نفس میشود و همچنین فشار ناشی از رحم بزرگ شده مشکلات گوارشی و تنفسی ایجاد میکند، میومکتومی در این شرایط نه تنها به رفع مشکلات فیزیکی کمک میکند بلکه ظاهر طبیعی بدن را نیز بازمیگرداند.
روش های جراحی میومکتومی
میومکتومی با روش های مختلفی انجام میشود که برخی از روش های آن عبارتند از:
لاپاراتومی
میوم هایی که در داخل عضله و سطح رحم تشکیل میشوند به ترتیب میوم های اینترامورال و ساب سروزال شناخته میشوند و معمولا در صورتی که میوم ها اینترامورال و ساب سروزال باشد پزشک برای خارج کردن آنها جراحی لاپاراتومی را توصیه میکنند، همچنین اگر رحم دارای فیبروم های متعددی باشد، از جراحی لاپاراتومی برای خروج آنها استفاده میشود و در روش لاپاراتومی دسترسی بهترین متخصص زنان و زایمان در تهران به رحم بیشتر بوده و جراحی با ظرافت بهتری انجام میگیرد.
لاپاراسکوپی
در مواردی که تعداد فیبروم در رحم کمتر است، روش جراحی لاپاراسکوپی توصیه میشود و انجام لاپاراسکوپی تا حد زیادی به مهارت و تبحر جراح بستگی دارد، در میومکتومی لاپاراسکوپی بریدگی های کوچکی در ناحیه شکم ایجاد شده و ابزار جراحی از این بریدگی ها عبور داده میشود و در نهایت به وسیله این ابزار فیبروم ها خارج شده و زخم را بخیه میزنند.
بیشتر بخوانید: لاپاراسکوپی رحم به چه صورت است؟
هیستروسکوپی
در میومکتومی به روش هیستروسکوپی برشی روی شکم ایجاد نمیشود و هیستروسکوپ و دوربین متصل به آن از طریق واژن به داخل رحم فرستاده میشود و در نهایت جراح از ابزارهایی برای برداشتن فیبروم رحم استفاده میکند، در این روش به دلیل عدم نیاز به ایجاد برش، بیمار درد کمتری را حس میکند.
مراحل انجام جراحی میومکتومی
مراحل انجام جراحی میومکتومی بسته به نوع روش انتخابی باز، لاپاراسکوپیک یا هیستروسکوپیک کمی متفاوت است، اما در همه آنها روند کلی شامل چند مرحله اصلی است:
آماده سازی پیش از عمل
پیش از جراحی میومکتومی، بیمار باید آزمایش های کامل خونی، بررسی های هورمونی و تصویربرداری هایی مانند سونوگرافی یا MRI انجام دهد تا محل و اندازه دقیق فیبروم ها مشخص شود و پزشک برای کاهش حجم فیبروم ها و کنترل علائم، داروهای هورمونی موقت تجویز میکند و همچنین توصیه هایی در مورد تغذیه، قطع داروهای خاص و زمان ناشتا بودن قبل از عمل ارائه میشود تا بدن برای جراحی آماده شود و خطر عوارض کاهش یابد.
بیهوشی
نوع بیهوشی در جراحی میومکتومی بسته به روش انتخابی متفاوت است، در میومکتومی باز و لاپاراسکوپیک از بیهوشی عمومی استفاده میشود تا بیمار کاملا در خواب باشد و در روش هیستروسکوپیک از بیحسی نخاعی یا موضعی بهره گرفته میشود و هدف از بیهوشی، حفظ آرامش بیمار، جلوگیری از احساس درد و کنترل کامل شرایط حیاتی بدن در طول جراحی است.
انجام برش و دسترسی به رحم
در این مرحله، بسته به نوع جراحی، پزشک از روش متفاوتی برای دسترسی به رحم استفاده میکند، در روش باز، برشی روی شکم و رحم ایجاد میشود و در لاپاراسکوپی، چند برش کوچک برای ورود دوربین و ابزار جراحی انجام میگیرد، در هیستروسکوپی نیز از طریق واژن و دهانه رحم وارد حفره رحم میشوند، این مرحله به دقت بالایی نیاز دارد تا به بافت های اطراف رحم آسیب نرسد.
برداشتن فیبروم ها
جراح پس از شناسایی محل فیبروم ها، با دقت آن ها را از بافت رحم جدا میکند و این کار با ابزارهای مخصوص و بدون آسیب به دیواره رحم انجام میشود و در صورت وجود فیبروم های متعدد، همه آن ها تا حد ممکن خارج میشوند و سپس محل برداشت فیبروم ها با بخیه های ظریف ترمیم میشود تا ساختار رحم حفظ گردد، این مرحله اهمیت زیادی در حفظ باروری دارد.
بستن برش و پایان جراحی
پس از اتمام برداشت فیبروم ها، پزشک برش های ایجاد شده را با بخیه یا چسب جراحی میبندد و در جراحی باز، بیمار ۲ تا ۳ روز در بیمارستان بستری میماند، اما در روش های لاپاراسکوپیک یا هیستروسکوپیک همان روز ترخیص میشود، بیمار پس از عمل تحت نظر قرار میگیرد تا از نبود خونریزی یا عفونت اطمینان حاصل شود و مراقبت های بعد از عمل برای تسریع روند بهبودی حیاتی است.
جراحی میومکتومی در چه مواردی توصیه میشود؟
به طور کلی در بیشتر موارد پزشک برای خروج فیبروم های داخل رحم انجام این جراحی را توصیه میکند و دلایل انجام آن عبارتند از:
- فرد قصد بارداری در آینده را دارد.
- فرد در قسمت لگن و شکم احساس درد میکند.
- فرد به هنگام رابطه جنسی احساس درد میکند.
- فرد به هنگام دفع مدفوع احساس درد دارد.
- فرد مشکلاتی مثل سقط جنین و ناباروری دارد.
- شکم و رحم به دلیل فیبروم های رحم تغییر شکل دادهاند و بزرگ شدهاند.
مزایای انجام جراحی میومکتومی
جراحی میومکتومی یکی از مؤثرترین روش ها برای درمان فیبروم های رحم است که به ویژه برای زنانی که قصد حفظ رحم و باروری خود را دارند، مزایای قابل توجهی دارد و از مهم ترین مزایای این جراحی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
حفظ رحم و امکان بارداری
یکی از اصلی ترین مزایای میومکتومی، حفظ رحم و توانایی بارداری در آینده است و برخلاف هیسترکتومی که کل رحم برداشته میشود، در این جراحی تنها فیبروم ها حذف میگردند و این امر به زنان اجازه میدهد توان باروری خود را حفظ کرده و در آینده تجربه بارداری طبیعی داشته باشند، برای بسیاری از بیماران در سنین باروری، این ویژگی بزرگ ترین مزیت میومکتومی محسوب میشود.
کاهش علائم آزاردهنده
فیبروم ها باعث خونریزی شدید قاعدگی، درد مزمن در ناحیه لگن، فشار بر مثانه و حتی یبوست میشوند و میومکتومی با حذف این تودهها، فشار از اندام های اطراف را برمیدارد و جریان خون رحم را به حالت طبیعی بازمیگرداند، در نتیجه، علائم آزاردهنده به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
کاهش تورم
فیبروم های بزرگ رحم باعث برآمدگی قابل توجه در ناحیه شکم میشوند، به طوری که ظاهر آن شبیه به بارداری چندماهه به نظر میرسد و پس از انجام میومکتومی، با برداشتن این تودهها، اندازه رحم به حالت طبیعی بازمیگردد و تورم و فشار داخلی کاهش مییابد، این تغییر نه تنها از نظر جسمی، بلکه از نظر روحی نیز باعث افزایش اعتماد به نفس در بیمار میشود.
روش های جراحی متنوع و کم تهاجم
یکی از مزایای مهم میومکتومی، امکان انجام آن به روش های مختلف از جمله لاپاراسکوپیک و هیستروسکوپیک است، این روش ها نیاز به برش بزرگ ندارند، در نتیجه درد، خونریزی و جای زخم کمتر است و همچنین دوران نقاهت کوتاه تر بوده و بیمار ظرف چند روز به زندگی روزمره بازمیگردد، این مزیتها باعث میشود بسیاری از زنان این روش را به جراحی باز ترجیح دهند.
درمان بدون از بین بردن بافت سالم
در طی میومکتومی، جراح فقط فیبروم ها را با دقت از بافت رحم جدا میکند بدون اینکه به بافت سالم آسیب برساند و این دقت بالا باعث حفظ عملکرد طبیعی رحم و جلوگیری از عوارض احتمالی مانند زخم های داخلی یا چسبندگی میشود و چنین رویکردی به ویژه برای زنانی که هنوز قصد بارداری دارند، اهمیت زیادی دارد و به بهبود کلی سلامت رحم کمک میکند.
خطرات جراحی میومکتومی
با وجود این که جراحی میومکتومی در دستهی جراحی های کم خطر قرار میگیرد اما مانند هر عمل جراحی دیگری عوارضی را در پی دارد که برخی از این عوارض عبارتند از:
- خونریزی از عارضه شایع جراحی است.
- عفونت که مربوط به زخم است نیز از عارضه های دیگر میومکتومی است که با آنتی بیوتیک درمان خواهد شد.
- زمانی که بافت های زخم در داخل شکم به هم بچسبند، چسبندگی ایجاد میشود که برای بارداری در آینده مشکلاتی را ایجاد میکند.
مراقبت های بعد از جراحی میومکتومی
بعد از جراحی میومکتومی باید مراقبت هایی توسط بیمار جدی گرفته شود، البته باید گفت که مراقبت های لازم توسط پزشک حتما به بیمار گفته میشود تا بیمار قبل و بعد عمل به مشکل بر نخورد، در ادامه به برخی از این مراقبت های مهم اشاره شده که عبارتند از:
- استراحت تا حدود ۶ هفته بعد از عمل میومکتومی الزامی است.
- استفاده از مسکن در صورت وجود درد فقط با دستور پزشک باید انجام گیرد.
- از مصرف هرگونه دخانیات مثل الکل و سیگار باید خودداری شود.
- مراقبت های مربوط به زخم و پانسمان برای جلوگیری از بروز عفونت باید جدی گرفته شود.
- مصرف مایعات و غذاهای سبک برای جلوگیری از یبوست.
- مراجعه منظم جهت بررسی روند بهبود و پیشگیری از عوارض.
سوالات متداول میومکتومی
بعد از میومکتومی به تاخیر در اقدام به بارداری لازم نیست چرا که در این عمل به رحم آسیبی وارد نخواهد شد.
عود میوم نیز از عارضههای این عمل است و بروز این عارضه با اندازه و تعداد فیبروم هایی که خارج شده رابطه مستقیم دارد.
بهسبب این که در این عمل برشی و بخیه ای وجود ندارد، بیمار پس از ۶_۸ ساعت از بیمارستان مرخص میشود و باید گفت این عمل به هیچ عنوان مانع از انجام فعالیت های روزمره مثل ورزش یا کار نخواهد شد.
در نهایت…
جراحی میومکتومی راهکاری مؤثر برای حذف فیبروم های رحم با حفظ ساختار و عملکرد طبیعی آن است، این جراحی باعث کاهش خونریزی، درد و فشار لگنی میشود و برای زنانی که قصد بارداری دارند، امکان باروری را حفظ میکند و با انتخاب روش مناسب و رعایت مراقبت های پس از عمل، میومکتومی خطر عوارض را به حداقل میرساند.