عفونت ادراری در دوران یائسگی یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از زنان با آن مواجه میشوند، کاهش سطح استروژن در این دوره منجر به تغییرات در بافتهای دستگاه ادراری و کاهش مقاومت بدن در برابر عفونتها شده و علائمی مانند سوزش هنگام ادرار، تکرر ادرار و احساس دفع ناقص نشاندهنده این مشکل هستند، اما چه عواملی خطر ابتلا را افزایش میدهند؟ چگونه میتوان از این عفونت پیشگیری کرد؟ آیا درمانهای خاصی برای زنان یائسه وجود دارد؟
علت بروز عفونت ادراری در یائسگی
در دوران یائسگی، کاهش سطح استروژن باعث تغییراتی در دستگاه ادراری و افزایش احتمال عفونت میشود و دلایل اصلی بروز عفونت ادراری در این دوره شامل موارد زیر است:
- کاهش استروژن، منجر به نازک شدن دیواره واژن و مجرای ادرار شده و دفاع طبیعی بدن را در برابر باکتریها کاهش میدهد.
- کاهش لاکتوباسیلها در واژن تعادل میکروبی را بر هم زده و رشد باکتریهای مضر را تسهیل میکند.
- خشکی واژن منجر به تحریک و التهاب شده و محیط مساعدی برای رشد باکتریها فراهم میکند.
- تغییرات ساختاری در لگن باعث تخلیه ناقص مثانه شده که تجمع ادرار احتمال عفونت را افزایش میدهد.
- با افزایش سن، سیستم ایمنی ضعیفتر شده و توانایی مقابله با عفونتها کاهش مییابد.
- نشت مداوم ادرار میتواند محیطی مرطوب و مساعد برای رشد باکتریها ایجاد کند.
- داروهایی مانند آنتیبیوتیکها یا دیورتیکها، تعادل باکتریایی را تغییر داده و خطر عفونت را افزایش میدهند.
علائم و نشانه های عفونت ادراری در یائسگی
عفونت ادراری در دوران یائسگی، علائم مختلفی دارد که بسته به شدت عفونت متفاوت است و نشانههای شایع شامل موارد زیر است:
- یکی از رایجترین علائم سوزش و درد هنگام ادرار است.
- احساس نیاز مداوم به دفع ادرار، حتی اگر مقدار آن کم باشد.
- بعد از ادرار، همچنان احساس میکنید که مثانه کاملا خالی نشده است.
- ادرار ممکن است تیرهتر شده، بوی نامطبوعی داشته باشد یا حاوی خون باشد.
- درد در ناحیه لگن یا پایین شکم
- نشت یا بیاختیاری ادرار
- اگر عفونت به کلیهها سرایت کند، علائمی مانند تب، لرز و درد در پهلوها بروز میکند.
چه افرادی در دوران یائسگی به عفونت ادراری مبتلا میشوند؟
برخی از زنان در دوران یائسگی به دلیل شرایط خاص، بیشتر در معرض عفونت ادراری قرار دارند و عواملی که خطر ابتلا را افزایش میدهند عبارتاند از:
- زنانی که دچار خشکی شدید واژن هستند.
- زنانی که سابقه عفونتهای مکرر دارند.
- زنانی که دچار افتادگی مثانه هستند.
- زنانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
- زنانی که بیاختیاری ادراری دارند.
- زنانی که کمبود مایعات دارند.
- زنانی که فعالیت جنسی دارند.
- زنانی که از محصولات بهداشتی نامناسب استفاده میکنند.
عفونت ادراری در دوران یائسگی چه عوارضی دارد؟
اگر عفونت ادراری در دوران یائسگی بهموقع درمان نشود، منجر به عوارض جدی میشود که برخی از مهمترین عوارض عبارتاند از:
- در صورت گسترش عفونت به کلیهها، علائمی مانند تب بالا، لرز، درد پهلو و تهوع ایجاد میشود که در صورت عدم درمان، به نارسایی کلیه منجر میشود.
- زنان یائسه به دلیل تغییرات هورمونی، بیشتر در معرض عفونتهای مکرر قرار دارند که کیفیت زندگی را کاهش میدهد.
- التهاب مزمن مثانه (سیستیت مزمن)
- التهاب و ضعف عضلات مثانه ناشی از عفونتهای مکرر میتواند باعث نشت غیرارادی ادرار شود.
- در موارد شدید، باکتریها وارد جریان خون شده و باعث عفونت گسترده و تهدیدکننده زندگی میشوند.
- تشدید خشکی و تحریک واژن
- درد مداوم، اضطرار به دفع ادرار و مشکلات خواب ناشی از تکرر ادرار
نحوه تشخیص عفونت ادراری در زنان یائسه
برای تشخیص عفونت ادراری در زنان یائسه، پزشک از روشهای زیر استفاده میکند:
- پزشک ابتدا درباره علائمی مانند سوزش ادرار، تکرر ادرار، درد لگن و تغییر رنگ یا بوی ادرار سوال میکند.
- نمونه ادرار برای بررسی وجود گلبولهای سفید (نشانه التهاب)، گلبولهای قرمز و باکتریها آزمایش میشود.
- اگر پزشک به عفونت جدی یا مکرر مشکوک باشد، کشت ادرار انجام میشود تا نوع دقیق باکتری و حساسیت آن به آنتیبیوتیکها مشخص شود.
- در صورت تکرار عفونت یا مشکوک بودن به مشکلات ساختاری در مثانه یا کلیهها، تصویربرداری پزشکی توصیه میشود.
- در موارد مزمن یا مشکوک به التهاب مزمن مثانه، پزشک با یک لوله باریک و دوربین کوچک، داخل مثانه را بررسی میکند.
روش های درمان عفونت ادراری در یائسگی
روشهای درمانی شامل موارد زیر هستند:
مصرف آنتیبیوتیک
پزشک بر اساس نتایج آزمایش ادرار، آنتیبیوتیک مناسب را تجویز میکند و دوره مصرف معمولا ۳ تا ۷ روز است، اما در موارد مزمن یا عودکننده ممکن است طولانیتر باشد.
استفاده از استروژن موضعی
کاهش استروژن در یائسگی محیط واژن و مجرای ادرار را برای رشد باکتریها مساعد میکند، کرمها یا شیافهای استروژنی میتوانند به کاهش عفونتهای مکرر کمک کنند.
افزایش مصرف مایعات
نوشیدن آب فراوان باعث شستشوی مجرای ادرار و دفع سریعتر باکتریها میشود.
مصرف پروبیوتیکها
برخی مکملهای پروبیوتیک، مانند لاکتوباسیلوس، میتوانند به حفظ تعادل باکتریایی طبیعی و کاهش خطر عفونت کمک کنند.
اجتناب از مواد محرک
مصرف کافئین، الکل و غذاهای تند میتواند مثانه را تحریک کند و علائم را تشدید کند، بنابراین از مصرف آن ها خودداری کنید.
مراعات بهداشت شخصی
شستشوی صحیح ناحیه تناسلی، خودداری از استفاده از صابونهای قوی و پاک کردن از جلو به عقب پس از ادرار یا دفع، از عود مجدد عفونت جلوگیری میکند.
سوالات متداول
عفونت ادراری در یائسگی با آنتیبیوتیکها درمان میشود و در موارد مزمن، استفاده از درمانهای مکمل مانند استروژن موضعی یا پروبیوتیکها نیز میتواند به کاهش تکرار عفونت کمک کند.
رعایت بهداشت مناسب، نوشیدن مایعات کافی، اجتناب از تحریککنندهها مانند کافئین و الکل، استفاده از استروژن موضعی و مصرف پروبیوتیکها از جمله روشهای پیشگیری از عفونت ادراری هستند.
در نهایت…
عفونت ادراری در دوران یائسگی به دلیل کاهش سطح هورمون استروژن و تغییرات در سیستم ادراری شایعتر میشود و علائمی مانند سوزش، تکرر ادرار و درد لگن از نشانههای رایج این مشکل هستند، درمان با آنتیبیوتیکها صورت میگیرد و در برخی موارد، استفاده از استروژن موضعی یا پروبیوتیکها میتواند کمککننده باشد. رعایت بهداشت، نوشیدن مایعات و اجتناب از مواد تحریککننده، از روشهای پیشگیری مؤثر است.